تعریف عبادت و جایگاه نماز در میان عبادت ها؛ همگی در سایت سنگ هرات
تعریف عبادت
عبادت را اهل لغت به معنای نهایت خضوع و کرنش دانسته اند و گفته اند چون عبادت والاترین مرتبه خضوع است، پس تنها شایسته کسی است که والاترین مرتبه وجود و کمال و بزرگ ترین درجه نعمتها و احسان را دارد. و از این جهت، عبادت غیر حق، شرک است. شاید عبادت که در فارسی به معنای پرستش و بندگی است در حقیقت بیش از این معنا باشد که گفته اند و آن عبارت است از خضوع برای خالق و خداوند.
احتراماتی که صاحبان مذاهب از بزرگان مذهب خود میکنند با اعتقاد به آنکه آنها بندگانی هستند که در همه چیز محتاج به حق تعالی هستند. در اصل وجود و کمال آن و عباد صالحی هستند که با آنکه مالک نفع و ضرر و موت و حیات خود نیستند، به واسطه عبودیت مقرب درگاه و مورد عنایت حق تعالی و وسیله عطیات اویند. به هیچ وجه شائبه شرک و کفر در آن نیست و احترام خاصان خدا احترام او و حب خاصان خدا، حب خداست.
اهمیت نماز در میان عبادت ها
برای تبیین جایگاه نماز در میان دیگر عبادتها نخست باید عبادتها را در دسته بندی مشخصی جای داد تا جایگاه نماز در این میان مشخص گردد. عبادت یا بدنی است یا مالی. عبادت بدنی به دلیل پیوستگی و امکان تحقق آن افضل از عبادت مالی است. زیرا عبادت مالی به وجود مال بستگی دارد و با نبود مال ساقط میگردد مانند خمس و زکات.
تعریف عبادت و جایگاه نماز
به جز آن، عبادت های مالی همیشگی نیستند مانند خمس و زکات که در زمان معینی واجب میشود. ولی عبادت بدنی یا در طول عمر یک بار واجب میشود (حج) و یا سالی یک بار (روزه) و یا ماهی یک بار به صورت استحباب نمازهای ماه ها و یا هفته ای یک بار به صورت واجب تخییری نماز (جمعه) و یا روزی یک بار عبادتهای مخصوص هر روز و یا اینکه هر روز و همیشه ايام در بین عبادت بـدنـی که انجام آن همیشگی است.
نمازهای روزانه از جایگاه و ویژگی خاصی برخوردار است. نماز، اولین واجبی است که با پذیرش دین اسلام واجب می گردد و آخرین عبادت واجبی است که بر جسد میت باید به جا آورد. همچنین نماز نخستین پرسشی است که در قیامت از فرد پرسیده میشود و تنها عبادتی است که سعادت و شقاوت انسان به انجام صحیح آن بستگی کامل دارد.
جایگاه نماز در قرآن
نماز، یاد خداست. در قرآن آمده است: «اذْكُرُونی اذکرکه مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم» (بقره: ۱۵۲) در این آیه خداوند با امر به یاد از او شرط این را که او نیز به یاد بنده باشد یاد کردن از او در این دنیا قرار داده است؛ یعنی اگر بنده ای بخواهد که خدا او را یاد کند، باید او هم خدا را یاد کند: «أقم الصلاه لذگری؛ برای یاد من نماز به پا داره.
خداوند در آیه اول می فرماید مرا یاد کنید و در این آیه فرمان میدهد با نماز مرا یاد کنید. از این رو، نماز، یاد خداست و یاد خدا در این دنیا سبب میشود که خدا در هر دو جهان، بنده را یاد کند. آیات دیگری از قرآن، این مطلب را به شکل دیگری بیان می کنند: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا”؛ و هر کس از یاد من روی بگرداند، او را زندگی سخت و تنگی خواهد بوده.
جایگاه نماز در قرآن
اهل دوزخ در پاسخ به این پرسش که چه چیزی شما را در دوزخ انداخته است، می گویند: “يتساءلون عن المجرمين ما ملككُمْ في مغز قَالُوا لَم لك من الفضيلين” (اصحاب یمین) از گناه کاران می پرسند چه چیزی شما را در جهنم انداخت. گویند ما از نمازگزاران نبودیم»
اهمیت نماز در روایات
در روایت های معصومین علیهم السلام جایگاه نماز نسبت به عبادتهای دیگر مشخص شده است که در این قسمت تنها به برخی از آنها اشاره می کنیم.
1- ستون دین
روایت های زیادی در این باره نقل شده است:
- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «الصلاة عماد الدين من ترك صلونه متعمدا فقد مردم دينه نماز ستون دین است. پس هر کس نمازش را به عمد ترک کند، بی گمان، دین خود را نابود کرده است.
- حضرت علی علیه السلام می فرماید: “الله، الله في الصلاه فَإِنَّها عمود دينِكُمْ”؛ از خدا بترسید، از خدا بترسید درباره نماز که ستون دین شماست.
- همچنین در حدیثی دیگر از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است: “الموضع الصلاء من الدين كموضع الرأي من الجسد؛ جایگاه نماز در دین همانند جایگاه سر در جسد است.
2- نشانه دین داری
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: اعلَمُ الإسلام الصلاة؛ نماز، پرچم اسلام است».
3- برترین عبادت
امام رضا علیه السلام می فرماید: «ان الصلاة أفضل العبادة الله و من أَعْدِنُ صُورهِ خَلَقَها الله”: نماز برترین عبادت برای خداوند است و آن بهترین صورتی است که خداوند آفریده است.
جایگاه نماز در میان عبادت ها
4- محبوب ترین عمل نزد خداوند
امام علی علیه السلام می فرماید: البس عمل احب الى الله عز و جل من الصلاء عملى محبوب تر از نماز برای خداوند عز و جل وجود ندارد.
امام خمینی رحمه الله در کتاب آداب الصلاه می فرماید:
خصوصا نماز که ستمت جامعیت دارد و منزله آن در عبادات منزله انسان کامل است و منزله اسم اعظم، بلکه خود اسم اعظم است. نماز در بین عبادت هـا، عبادت جامع است؛ زیرا شامل اقسام گوناگون عبادت ها است. راز جامعیت نماز را میتوان از این کلام پیامبر دریافت که می فرماید: “بالصلاةِ يَبْلُغُ الْعَبْدُ إِلى الدَّرجَهِ الْعُليا لِأَنَّ الصَّلاة تسبيح و تهليل و تحميد و تكبيرٌ وَ تَمَجِيدٌ وَ تَقَديسٌ وَ قَوْلٌ وَ دَعَوَهُ”. به وسیله نماز بنده به درجه والا نزد خدا می رسد؛ زیرا نماز هم تسبیح است و هم تهلیل و هم تحمید و هم تکبیر و هم تمجید و هم تقدیس و هم گفتار و هم دعوت (دعا و درخواست).