آداب دفن اموات و نماز بعد از دفن میت در کنار قبر

آداب دفن اموات و نماز بعد از دفن میت در کنار قبر

در شرع مقدس اسلام برای دفن میت و کمتر شدن یا برطرف شدن عذاب او آدابی وارد شده است که وقتی تشییع کنندگان به قبر رسیدند یعنی همان جایی که محل خوابیدن میت بر مجاورت با اهل قبور به جای مجاورت با مردم است، و منزلگاهی است که خویشان و برادران انسان را تنها گذاشته و می روند و یاوران و همسایگان یاری نمیکنند و انسان در آنجا تک و تنها، و در حالتی که همگان او را رانده و دور نموده اند، میماند ـ این امور را رعایت کنند:

کیفیت دفن میت

۱- جنازه میت را اگر مرد باشد از پایین پا وارد قبر کنند.

۲- پیش از گذاشتن در قبر سه بار جنازه را تا لبه قبر نزدیک کنند و بعد وارد قبر کنند. زیرا روایت شده که روح میت با این کار برای سؤال قبر و امور هولناکی که روبرو خواهد شد، آمادگی پیدا می کند.

۳- اگر جنازه زن باشد در سمت قبله و جلو قبر قرار دهند.

٤ و ٥ – سپس ولی میت یا کسی که ولی به وی دستور میدهد، در حالی که پا و سرش برهنه است از جای پاهای میت وارد قبر شود.

٦- آنگاه وی ابتدا سر میت را با تعظیم و احترام بگیرد، و به یاد آورد که در برابر دید و آگاهی خداوند جل جلاله است و اینکه او وکیل میت در این جایگاه است.

۷- هنگام فرو بردن میت در قبر بگوید: «اللهم اجعلها روضة من رياض الجنّة، و لا تجعلها حفرة من حفر النار.»

آداب دفن اموات و نماز بعد از دفن میت در کنار قبر

آداب دفن اموات

خداوندا! این قبر را بوستانی از بوستانهای بهشت قرار بده، و آن را چاله ای از چاله های آتش جهنم مگردان.

۸- نیز بگوید: “الله، و بالله، و في سبيل الله، الله، و على ملة رسول الله بم صلى الله عليه و آله اللهم إيمانا بك و تصديقا بكتابك، هذا ما الله وعد الله و رسوله و صدق الله و رسوله. اللهم زدنا إيمانا و تسليما.”

به نام خدا، و به وسیله خدا، و در راه خدا، و بر آیین رسول خدا خدایا این کار را از روی ایمان به تو، و تصدیق کتابت انجام میدهم این بود آنچه که خداوند و رسولش وعده داده بودند، و خدا و رسولش راست گفتند خداوندا، بر ایمان و تسلیم ما بیفزای.

آداب دفن اموات و نماز بعد از دفن میت در کنار قبر

9- سپس میت را با حالت تسلیم به پیشگاه خداوند جل جلاله سپرده و نزد او به ودیعه بگذارد و در این حالت هر چه که خداوند جل جلاله بر قلب و کلامش جاری ساخت، بگوید.

۱۰- سپس میت را به پهلوی راست بدن و رو به قبله بخواباند.

۱۱ – بندهای کفن او را از سمت سر و پاها بگشاید.

۱۲- گونه میت را از روی خاکساری و ذلت و برای جلب رحمت و عطوفت مولایش که پروردگار پروردگاران است، روی خاک نهد.

۱۳- مقداری از تربت امام حسین الله را همراه او قرار دهد، زیرا در روایت آمده که آن مایه ایمنی از عذاب است، و چون این منزل منزل هولناکی است، انسان نیاز دارد که تا نهایت امکان برای رهایی از آن به ائمه اطهار توسل جسته و خود را از آن سلامت بدارد.

١٤- در حدیث آمده است که پیامبر اکرم نه فرمود: «نخستین مژده ای که به مؤمن داده میشود این است که به او گفته میشود: خوش آمدی براستی که خداوند تمام تشییع کنندگان تو را آمرزید و دعای تمام استغفار کنندگان برای تو را استجابت فرمود و گواهی تمام کسانی را که به نفع تو شهادت دادند، قبول نمود.

آداب دفن اموات

۱۵- سپس اموری را که میت در حال حیاتش بدان معتقد بود از آن جمله شهادت به یگانگی خداوند جل جلاله و رسالت رسول خدا و امامت و بزرگواری و یا خلافت و جانشینی ائمه اهل بیت رسول خدا صله به او تلقین بکند.

۱۶- باید تلقین به وسیله کسی که از اهل یقین است و نیز به نیت اینکه جواب دو فرشته پرسش کننده در قبر است صورت بگیرد تا اینکه خداوند جل جلاله به رحمت خویش به واسطه همین تلقین میت را از سؤال منکر و نکیر کفایت فرموده و او را خشنود و چشم روشن گرداند.

۱۷- سپس خشت روی قبر چیده و بگوید:

«اللهم صل وحدته و آنس وحشته، و ارحم غربته، و أسكن إليه من رحمتك رحمة يستغنى بها عن رحمة من سواك، و احشره مع من كان يتولاه.» خداوندا با او ارتباط برقرار کن و از تنهایی نجاتش بده و مونس وحشت و احساس تنهاییاش باش و بر غربت او رحم آر، و از رحمت خویش چنان رحمتی به سوی او گسیل بدار، که از رحمت غیر تو بی نیاز گردد و با کسانی که دوستشان میداشت محشور فرما.

آداب دفن اموات و نماز بعد از دفن میت در کنار قبر

۱۸- وقتی چیدن خشت بر قبر را به پایان برد، از سمت پاهای میت از قبر خارج شود.

۱۹- خاک روی قبر بریزد و نیز تمام کسانی که حضور دارند با کف دست خاک بر روی قبر بریزند مگر کسانی که نسبتی با میت دارند.

۲۰- در حال ریختن خاک بگویند: «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ، هذا ما وعد الله، و صدق [المرسلون]، اللهم زدنا إيمانا و تسليما.»

همانا ما از آن خداییم و تنها به سوی او بازمی گردیم، این بود آنچه که خداوند به ما وعده داده بود و فرستادگان خدا راست گفتند، خدایا بر ایمان و تسلیم ما بیفزای.

۲۱- قبر را با خاک پر نموده و به اندازه چهار انگشت از زمین بلند نمایند.

۲۲- قبر را مسطح درست کنند.

۲۳ – روی قبر آب بپاشند.

٢٤- پاشیدن آب را از سمت سر قبر شروع نمایند، و سپس چهار سوی قبر را دور بزنند تا اینکه باز به سر قبر برگردند و اگر چیزی از آب اضافه ماند، بر وسط قبر بریزند.

نماز بعد از دفن میت در کنار قبر

این نماز ضرر و آسیب را از میّت دور نموده، و نیکی به او می شود. از امیر المؤمنین الله روایت شده که رسول خدا فرمود: «وقتی میت خود را دفن نمودید و از خاکسپاری اش فارغ شدید وارث یا خویشاوند یا دوست او در کنار قبر ایستاده و دو رکعت نماز بخواند در رکعت اول سوره فاتحه و معوذتين سوره ﴿قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ، و سوره ﴿قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاس و در رکعت دوم سوره حمد و اگر خواست سوره قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ، و سوره إنا أنزلناه را بخواند، که این دو سوره از سوره های مهم که در نمازهای نافله خوانده میشوند است. و بعد رکوع و سجده بجا آورده و در سجده اش بگوید: «سبحان من تعزّز بالقدرة و قهر عباده بالموت.»

پاک و منزه است خداوندی که به قدرت خویش، عزیز و سربلند و با مرگ بر بندگانش سلطه دارد. پسر سپس سلام نماز را گفته و رو به قبر نموده و بگوید: ای فلانی، این نماز برای تو و یارانت باشد. در این صورت حتما خداوند عذاب و تنگی و فشار قبر را از او برطرف میکند و اگر از پروردگارش بخواهد که مردان و زنان مؤمن و مسلمان اعم از زنده و مرده آنان را بیامرزد، خداوند دعای وی را در باره آنان مستجاب میفرماید.

نماز بعد از دفن میت در کنار قبر

نماز بعد از دفن میت در کنار قبر

سپس خداوند متعال به دوست او میفرماید: ای فلانی پسر فلانی، چشمت روشن زیرا خداوند عزّ و جلّ- تو را آمرزید. و به خود نمازگزار نیز در برابر هر حرف ثواب هزار کار نیک عطا میشود و هزار گناه او محو می گردد. پس وقتی روز قیامت فرا رسید، خداوند متعال یک صف از فرشتگان را برمی انگیزاند که او را تا در بهشت بدرقه نمایند و هنگامی که داخل بهشت شد، هفتاد هزار فرشته به استقبال او می آیند که با هر یک طبقی از نور است که با دستمالی از استبرق پوشیده شده و در دست هر کدام کوزه ای از نور است که در آن آب سلسبیل است پس وی از آن طبق خورده و از آن آب می آشامد و خشنودی خداوند بزرگتر است.»

شاید برخی به محض اطلاع از این نماز بگویند: تاکنون دیده نشده که کسی بعد از وفات نزد میّت خود این نماز را نزد او خوانده باشد. جواب این است که اگر سنن و احکام و مستحب اسلام را در نظر آوری میبینی که بیشتر آنها آثارش از بین رفته و انوارش خاموش گردیده است و این نماز نیز که نسبت به انجام آن کوتاهی میشود نمونه ای است از امثال آن که از بین رفته است.

منبع: کتاب عالم قبر راز بزرگ، جابر رضوانی، نشر تهران، کتابسرای عادل، ۱۳۹۲.